سخنان مسئول دستگاه دیپلماسی کشورمان در برخی محافل به تغییر رویکرد ایران در قبال بحران سوریه تفسیر شد، با این حال حمیدرضا آصفی، سخنگوی پیشین وزارت امور خارجه این موضوع را رد می‌کند و معتقد است که ایران تلاش دارد تا با استفاده از جایگاه و نفوذ خود معارضین و دولت سوریه را به هم نزدیک‌تر کند.
- ارزیابی شما از پیشنهاد آقای صالحی در رابطه با بحران سوریه چیست؟
به‌نظرم پیشنهاد بسیار خوبی است و اتفاقا خیلی دیرهنگام مطرح شده است و خیلی زودتر از اینها ما باید در این مسیر وارد می‌شدیم، چون کشورهایی که در موضوع سوریه به نوعی درگیر هستند، یا به‌طور افراطی طرفدار معارضین هستند یا به‌شدت موافق حکومت بشار اسد.
در این میان جمهوری اسلامی کشوری است که مواضع آن معتدل بوده و در عین اینکه از حکومت بشار اسد حمایت می‌کند و به‌عنوان دولت قانونی آن را به رسمیت می‌شناسد و اعتقاد دارد اکثریت مردم سوریه طرفدار دولت وی هستند، اما خواستار اصلاحات در سوریه است و از گفت‌وگوی دولت سوریه با مخالفان داخلی استقبال می‌کند و خشونت را نیز در این کشور محکوم می‌کند. بنابراین ایران به‌عنوان یکی از معدود کشورهایی که مواضع منطقی در قبال موضوع سوریه داشته، به‌صورت طبیعی، منطقی و میدانی از پتانسیل نقش آفرینی در حل بحران سوریه برخوردار است. اینکه آقای کوفی عنان به‌رغم خواست آمریکا و کشور‌های غربی دوبار به ایران سفر می‌کند، حاکی از نفوذ ایران است.
- به‌نظر شما این پیشنهاد، با سفر آقای عنان هم ارتباطی داشته؟
حتما نمی‌تواند بی‌ارتباط باشد، به این دلیل که وقتی آقای عنان اصرار دارد که ایران در اجلاس ژنو شرکت داشته باشد و آمریکا و غربی‌ها نمی‌پذیرند و بعد به ایران سفر می‌کند به این معناست که از ایران برای ارائه راه‌حل خروج سوریه از بحران استمداد شده است، چون آقای عنان می‌داند که این روشی که آمریکا و غرب در پیش گرفته‌اند به حل بحران در سوریه کمکی نمی‌کند و اتفاقا بحران موجود را طولانی‌تر می‌کند.
- ظاهرا قبلا هم ارتباطاتی با معارضین سوری از سوی ایران وجود داشته؟
ببینید، اینکه ما با معارضین سوری تماس داشته باشیم، هم لازم و هم مفید است، اما نفس ارتباط برقرار کردن ارزش نیست؛ اینکه چه چیزی گفته می‌شود اهمیت دارد. آمریکا نیز تا‌کنون ارتباطات زیادی با معارضین سوری داشته ولی نتوانسته به حل بحران سوریه کمک کند. این نشان می‌دهد که نفس گفت‌وگو اگرچه موضوعیت دارد اما آنچه اهمیت بیشتری دارد محتوای بحث‌هایی است که مطرح می‌شود. بنابراین ارتباط با معارضین نه غیرمنطقی است و نه تعجب‌برانگیز. علنی شدن آن هم به این دلیل است که جمهوری اسلامی قصد دارد از نفوذ خودش روی گروه‌های مختلف و دولت سوریه استفاده و دولت و مخالفین را به هم نزدیک‌تر کند.
- آیا این به‌معنای تغییر رویکرد ایران در موضوع سوریه است؟
نه، من این را تغییر رویکرد نمی‌دانم. آن چیزی که مشاهده می‌شود تداوم مواضع منطقی ایران است که از ابتدا هم مطرح شده بود و آن هم این است که اولا بشاراسد رئیس‌جمهور قانونی سوریه است و کشور‌های خارجی نباید مداخله کنند و حتی سازمان ملل و شورای امنیت هم نمی‌توانند دولت حاکم را تغییر دهند و آن را سرنگون کنند. این همان موضعی است که روسیه نیز به نوعی آن را دنبال می‌کند؛
ضمن اینکه اگر بنا به مداخله به بهانه خواست اکثریت مردم باشد بسیاری از کشور‌های منطقه به لحاظ محبوبیت عمومی در اقلیت هستند و بحرین در اولویت برای تغییر حکومت قرار دارد که همه می‌دانند خواست اکثریت مردم تغییر حکومت است. درحالی‌که ما معتقدیم اکثریت مردم سوریه طرفدار حاکمیت موجود هستند. محور دوم مواضع ایران نیز این است که بحران سوریه باید از داخل این کشور حل شود و کشور‌های دیگر فقط می‌توانند کمک کنند تا تفاهم در سوریه میان دولت و مخالفین به‌وجود بیاید. سوم اینکه مردم سوریه مطالبات و انتقاداتی دارند که باید دولت بشار اسد به این مطالبات توجه کند.
- آیا ایران از تشکیل دولت آشتی ملی در سوریه حمایت می‌کند؟
باید دید مسئولیت‌های دولت آشتی ملی چیست و قرار است چه کاری انجام دهد. اگر قرار است این دولت تشکیل شود که دولت بشار اسد نباشد که خودش نقض غرض است، اما اگر قرار است این دولت با مشارکت دولت بشار اسد شکل بگیرد و کمک کند به آشتی معارضین و دولت، این یک مسئله دیگری است. اینکه آمریکا می‌گوید دولت آشتی ملی بدون حضور بشار اسد، همان حذف بشار اسد و ساقط‌کردن دولت قانونی سوریه تحت یک شعار و پوشش فریبنده است.
